'Baweriya jinên kurd tam e‘

 

05 Haziran 2010

Rojnemevan û Dîrokzan Dr. Nikolaus Brauns û Parêzvan Brigitte Kiechle pîrtûka xwe a li ser pirsgirîka kurdan de nivîsahdin de dibêjîn; „PKK’ê civaka kurdan gûhûrand û li cihînê dana nasandin.“

 

Rojnemevan û dîrokzan Dr. Nikolaus Brauns nerînên xwe yên têkildarî pirtûkê bi me re parve kirin.

Hûn cawa gehiştin encamê ku pîrtûkeme bi rengî binvisîn?

Raya giştî ya Almanyayê bi xebata kurdan û xebata çepên alman pirsgirîka kurd û rewşa li Kurdistanê agahdar bûye. Em di nav çepên alman de cih digirîn. Pirsgirîka kurd rojane di şopînin. Her wiha hevalên me ên kurd hene. Em gelek caran li gel wan hevalan çûne Kurdistanê. Di çûyîn û hatina xwe ya Kurdistanê de me gelek tîşt dîtin û em fêrî gelek tiştan bûn. Ew tiştên me dîtinê ne diştên normal bûn. Hebûna gelekî nayê pejîrandin. Gelek ji bona hebûna xwe têdikoşe. Li hemberê hebûna gelekî terora dewletê bi her awayî didome. Me têkoşina gelê kurd a bo hebûna xwe dît. Terora dewletê me dît. Her wiha di têkoşina gelê kurd ê gelek aştî xwaz, zindî her roj dinava çalekiyadan dît.
Me hirduyan li cihê ev raperîne dît. Me got çi dibe bila bibe. Emê dîrok û raperîna gelê kurdji bi raya jiştî a alman û cihanê ve parvebikin. Belkî ji bo çareseriya pirsigirêkê bibe gavek.

‘Bi PKK’ê re rêbertiyek derket


Hûn li ser dîroka Kurdistanê berfireh sekinîne.
Tu dikarê berya PKK’ê piştî PKK’ê çi cûdabûn hene bi me re parve bike?

Dagirkeran Kurdistan parçe kirinê. Dagirkeran di parçebûna Kurdistanê de alîkariyeke mezin ji dewletên navnetewî girtine. Piştî parçebûna Kurdistanê tirk, ereb û farisan polîtikayên helandinê li ser kurdan meşandin. Kurdan gelek çaran li berxwe daye, rêxjstinek bi ilmê dom dirêj ne hate meşandin. Serhildanên beriya PKK’ê heremî man. Rêbertiyek zanistî jêre ne hate kirin û lewma têk çûn. Serhildanên 1920 û yên 1930 ji wisa bûn. Beriya PKK’ê tenê navê kurdan hebû. Ji bo kurdan hewildanek ne . bi PKK’ê re rêbertiyek derkete holê.
Di hewîldanên rêberî de gelekê xwe naskir. Gelek bedel dan raste. gelek hîşyar . Tenê ne li parçeyek Kurdistanê li her çarparçeyên Kurdistanê gelek ji bo azadiya xwe û ji bo hebûna xwe rabû ser lingan. Ji ve dîroka xwe nivîsî. Çanda xwe nûjen kir. Tirsa di mejiyê xwe de şêkenand. Tirsa dilê xwe avêt. Bi gelek rêbazan têkoşina xwe domand û didomine. PKK’ê ji serhildanên berê tecrûbe girt û şoreşa xwe di nava gelê xwe de kur kir. Kinasî em dikarîn wisa bêjin ; Gelê bi navê eşîran bi navê olan bi navê rêxistanan û di nava dewletandan parçe bûyî. Îro ji bona hebûna xwe di bin êrîşen mezînda li ber xwe dide. Ev ji de afirandina gelekê ye.

PKK’ê tesireka cawa li civaka gelê kurd kir?

PKK’ê civakeke afîrand. Dîroka gelekî bi gelekî da nivîsandin. Pirsgirîka kurd bi cihînê da nasandin. Gelê kurd îro dibêje ‘Gel PKK’ê ye PKK’ê li vire.“ Rêbertiya PKK’ê ji bo xwe wekê pêxemberêkê dibine.

Her wiha we di pîrtûkê de cîhekî berfîreh daya jina kurd...

Raste. Jinên kurd bandorek mezin li me kir. Tirsa li ser xwe avêtine. Li hemberî panzeran disekinin û ala PKK’ê di destê wan de ye. Ev dîmene me dîtin em matmayî hiştin. Me bergê pîrtûka xwe ya yekêm ji wêneyê Newroza Şirnexê amade kir. Di wêneyê de di destê jinek kurd a bi kincên gelerî de ala PKK’ê heye û li pişt panzerê sekiniyê. Tesîra dîmenî dîlê me de cîhê xwe girt. Ji bo hewildana jinên kurd bala me zêde kêşand.
Di nav civaka kurd de hêzeke wisa li ser civakê ji bandorek mezin kir. Civaka kurd parça kirine. Civakên feodal li di nava civakêda jinên azad û di nava çalakiyan da tîrs hewîldana wan jinan bala me kişand. Di lêkolên me de derkete holê ku jina kurd hem li nav refên gerîla hem ji di nava siyaseta legal de tesîrek mezin kiriye. Di çalakiyên xwe rengînin. Ser bilîndin. tirsîn. Belkî zêde PKK’ê nasnakin bir û baweriya wan tam e. Li xwe zarokên xwe û serokatiya xwe xwedî derdikevin. Bi van hewildanên xwe, civakê digûherînin. Civaka alman çêndî kurdan û jinên kurd nasdikin jina kurd a di nava wan hewîldanadeye nas nakin. Me xwast jinên kurd ên di nava çalakiyan da bi civanka alman bidin nasandin. Di bir û baweriya wan jinan da azadî, wek hevî û serkeftin heye. Erê raste li gelek welatê din jin di nava gerîla de cîh girtiye heta niha di dîrokê ti tist ê wekî Kurdistan nebûye. Jin ne tenê di nava gerîla de cîh digre herwiha di nava siyastê de û di asta heri bilinde cih digre. Di nava partiya alman ya Cep (DIE LINKE) nîqaş ser diken ji bon hevserokatiyê (jin, zilam). ev tist di nava DTP û BDP de pir normal dîtin û herwiha ji aliyê zilam qebûl kirin û pir normal dîtin.

Tu di pîrtûka xwe de hûn çima hevqas bi berfirehî li ser PKK’ê rawestiyan?

PKK’ê li herêmê hêzek bi serê xwe ye. Mohra xwe li dîroka Rojhilata Navîn daye. Li her çar parçeyên Kurdistanê kurdan temsil dike. Di dîlê kurdan de cihê xwe girtiye. Sistema dewleta tirk têk biriye û bandorek mezîn li ser sistemên Rojhilata Navîn kiriye. Îro pirsgirêka kurd di nava cihanê de daya nasandin. Kesên behsa pirsgirîka kurdan dikin dive PKK’ê li ber çavan bigrin. Eger PKK’ê li ber çavan ne girîn, ew kes xwe dixwapînin. Ji bo wêqasî ji me di pîrtûka xwe de cîhekî berfireh daye PKK’ê.

Hûn li ser rewşa siyasî ya dawî ya li Kurdistanê rawestiya ne.
Li gorî we rewş li ber ve dice?

Mixabin rewş ne başe. Dewlata tirk pirsgirîka kurd qabul nake. Polîtikayên înkar û tûnekirinê berdevam in. Rêberê Gelê kurd Abdullah Ocalan ev 11 salabûn destê aştiyê dirêj kiribû. destê Ocalan li hewayê ma. Li Kurdistanê siyasetmedarên kurd û şaredarên kurdan hatin girtin. Bi sedan zarok hatine girtin. Êrêşên li ser gerîlayên kurd zêdebûn. Ew ji rewşa li ber şerî ve dibe.

Amedakariya we ya ji bo nivîsandina pîrtûkê çawa ?

Ez ji de pirsgirîka kurd dişopînim. Nizîkî 20 salan ye li gel kurdan di gerim. Salên 1991’ê vir ve pirsgirêka kurd di rojeva min de ye. Ji qedexeya PKK’ê de 1993’an de di hevgirtina Kurdistanê (Kurdistan-Solidaritätsbewgung)aktiv im û herwiha ji 2001’ an we ez her salê dicim Kurdistanê. Ev amedakariya min a ji bona pîrtûkê . Wa salên dawê her Newrozê ez li Kurdistanê bûm. Her çûn û hatina min a Kurdistanê ez nêzîktir kirim ji bona nivîsandina pîrtûkê kir.

Xabata pirtûkê çiqasî dom kir?

Nivîsandina pîrtûkê du salên me girtin. li ber nivîsandinê ji me karê xwe domand.

Di nivîsandina pîrtûka de we çi zehmetê dîtîn?

Ya herî zehmet dîroka PKK’ê . Li ser PKK’ê gelek tişt hatine nivîsandin. Li divê mirov bi xwe lêkolin bike bigihije encaman. Ev ji bo me biçek giran hat. lêkolana û şirovayên me me tu ali ne girtin me rasti girtiye dest.

Pîrtûka we bi zimanê kurdî/tirkî capkirin gelo?

Aleqeyek niha heye ji bo pîrtûkê. Ji bona zimanê kurdan û tirkan çapkirin pêwestî heye. Îhtimalek mezîn emê bi qulipine kurdî û tirkî ji.

YUKSEL TOPRAKLI / HANNOVER